Page 137 - เอกสารประกอบหลักสูตรเพื่อพัฒนาอาชีพ Re - Skill และ Up - Skill กลุ่มอาชีพเกษตรกรรม
P. 137
กลุ่มอาชีพเกษตรกรรม
หลักสูตร การปลูกพืชสมุนไพรพื้นบ้าน ขมิ้นชัน
ใบความรู้ที่ 4.1
เรื่อง การเก็บเกี่ยวพืชสมุนไพรขมิ้นชัน
หลังจากปลูกพืชสมุนไพรขมิ้นชันเมื่อช่วงต้นฤดูฝนจนย่างเข้าสู่ฤดูหนาว ประมาณปลายเดือนธันวาคม
ลำต้นเหนือดินเริ่มแสดงอาการเหี่ยวแห้ง จนกระทั่งแห้งสนิทจึงเริ่มทำการเก็บเกี่ยวได้ การเก็บเกี่ยวพืชสมุนไพร
ขมิ้นชัน มีดังนี้
1. ระยะเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม
[1]
เก็บในช่วงฤดูแล้ง เมื่อขมิ้นชันมีอายุ 9 - 11 เดือนขึ้นไป โดยจะสังเกตเห็นลำต้นเหนือดิน ที่แสดงอาการ
เหี่ยวแห้งสนิท ควรหลีกเลี่ยงการเก็บในระยะที่ขมิ้นชันเริ่มแตกหน่อ เพราะจะทำให้มีสารเคอร์คูมินอยด์ต่ำ
หากต้องการขมิ้นชันสำหรับใช้ในการผลิตน้ำมัน สามารถเก็บเกี่ยวขมิ้นชันได้เมื่ออายุ 2 ปี โดยจะเก็บเกี่ยวในช่วง
ฤดูแล้งของปีถัดไป
2. วิธีการเก็บเกี่ยว
[1]
หลังการปลูกพืชสมุนไพรขมิ้นชันได้ประมาณ 7 เดือน ใบล่าง ๆ ของขมิ้นชันจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลือง
แสดงว่าขมิ้นเริ่มแก่แล้ว ให้ปล่อยขมิ้นชันไว้ในแปลงจนมีอายุ ประมาณ 9 - 11 เดือน จึงเริ่มขุดซึ่งอยู่ในช่วงเดือน
พฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม เนื่องจากการเก็บเกี่ยวเป็นช่วงฤดูแล้งในสภาพดินเหนียว เพราะดินจะแข็งทำให้เก็บ
เกี่ยวยากอาจให้นำดินพอชื้นทิ้งไว้ 1 สัปดาห์ แล้วจึงทำการเก็บเกี่ยว โดยใช้จอบขุดหรือถอนขึ้นมาทั้งกอ ตัดแยกส่วนเหนือดิน
และเหง้าออก ระวังอย่าให้ผลผลิตเกิดบาดแผล เพื่อป้องกันการเข้าทำลายของเชื้อโรค และไม่ควรเก็บเกี่ยวในช่วงที่มีฝน
เพื่อป้องกันโรคเชื้อรา
3. วิธีการขุด
[1]
การขุดต้องพยายามไม่ให้จอบโดนเหง้า ถ้าดินแห้งเกินไปในขณะที่จะขุดก็ให้รดน้ำก่อนทุกครั้ง เพื่อให้
สะดวกต่อการขุด และง่ายต่อการเอาดินออกจากหัวขมิ้นชัน เสร็จแล้วจึงตัดใบ ราก และล้างน้ำให้สะอาด ซึ่งวิธีการขุด
พืชสมุนไพรขมิ้นชันสามารถทำได้หลากหลายวิธี เช่น การใช้แรงงานคนขุดหัวขมิ้นชันในดินที่ไม่แข็งเกินไป มักจะ
ขุดได้เฉลี่ยประมาณ 116 กิโลกรัม/วัน/คน หรือใช้เครื่องมือทุ่นแรง เช่น รถแทรกเตอร์ติดผ่านไถอันเดียว และคนงาน
เดินตามเก็บหัวขมิ้นชัน ซึ่งจะช่วยให้ประหยัดต้นทุนค่าแรงงาน
........................................
1 การจัดการการผลิตขมิ้นชันในระบบเกษตรอินทรีย์เพื่อเพิ่มผลผลิต. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก.
https://rae.mju.ac.th/goverment/20130325103535_2013_rae/Doc_25630311105015_91741.pdf. (วันที่สืบค้น
ข้อมูล 26 กรกฎาคม 2564)
133
